Friday, March 24, 2017

រោគទឹកនោមផ្អែម


រោគទឹកនោមផ្អែមកេីតមានឡើងពេលដែលរាង្គកាយយើងផលិតអ័កម៉ូន អុិនស៊ុលិន (អ័កម៉ូនម្យ៉ាងផលិតដោយលំពែង) មិនគ្រប់គ្រាន់ ឬប្រើប្រាស់វាមិនត្រឹមត្រូវ ។ រាង្គកាយយើងត្រូវការអ័កម៉ូននេះក្នុងការបំលែងអារហារឲ្យទៅជាថាមពល ។ បេីខ្វះអ័កម៉ូននេះ គ្លុយកូស (ជាតិស្ក) ដែលមានក្នុងអារហារដែលយើងបរិភោគ នឹងកើនឡើងក្នុងឈាម បណ្ដាលឲ្យកំរិតជាតិស្កក្នុងឈាមឡើងខ្ពស់ ។ យូរៗទៅ កំរិតជាតិស្កក្នុងឈាមខ្ពស់នេះ អាចធ្វេីឲ្យខូចសរសៃប្រសាទ ភ្នែក ក្រលៀន បេះដូង និងសរសៃឈាម ។ ការខូចខាតនេះ អាចនាំឲ្យមានបញ្ហាសុខភាពធ្ងន់ធ្ងរផ្សេងៗទៀត ដូចជាជំងឺបេះដូង ឬជំងឺក្រលៀន ។

ក្នុងដំណាក់កាលដំបូងៗ អ្នកមានរោគទឹកនោមផ្អែមមិនទាំងដឹងខ្លួនថាមានរោគនេះផង ។ រោគនេះមិនអាចព្យាបាលឲ្យជាសះស្បើយបានឡើយ ។ ប៉ុន្ដែ យើងអាចទប់ស្កាត់កុំឲ្យកំរិតជាតិស្កក្នុងឈាមឡើងបាន ឬអាចពន្យារកុំឲ្យជំងឺនេះឆាប់កើតមានចំពោះរូបយើង ដោយយកចិត្ដទុកដាក់កែប្រែទំលាប់មិនល្អក្នុងការរស់នៅរបស់យើង ។

រោគទឹកនោមផ្អែមមានបីប្រភេទ ។ ទាំងបីប្រភេទ សុទ្ធតែបណ្ដាលមកពីអ័កម៉ូនអុិនស៊ុលិនមិនអាចជួយបំលែងជាតិស្ក ឲ្យទៅជាថាមពលដែលរាង្គកាយត្រូវការ ។

រោគទឹកនោមផ្អែមប្រភេទ ១
ប្រព័ន្ធការពាររាង្គកាយកំទេចកោសិកាផលិតអុិនស៊ុលិននៅក្នុងលំពែង ។ កោសិកាទាំងនោះឈប់ផលិតអុិនស៊ុលិន ហើយរាង្គកាយយើងមិនអាចប្រើប្រាស់ជាតិស្កជាថាមពលទៀតបាន ។ អ្នកមានរោគទឹកនោមផ្អែមប្រភេទ ១ នេះ ត្រូវចាក់បញ្ចូលអុិនស៊ុលិនជាប្រចាំ ទើបអាចរស់បាន ។ រោគទឹកនោមផ្អែមប្រភេទ ១ នេះអាចកើតមានចំពោះបុគ្គលគ្រប់វ័យ ប៉ុន្ដែភាគច្រើនកើតចំពោះកុមារ ឬអ្នកអាយុក្រោម ៣០ឆ្នាំ ។

រោគទឹកនោមផ្អែមប្រភេទ ២
ក្នុងករណីនេះ គឺលំពែងផលិតអុិនស៊ុលិនមិនគ្រប់គ្រាន់ ឬរាង្គកាយអ្នកជំងឺមិនអាចប្រើប្រាស់អុិនស៊ុលិនឲ្យបានត្រឹមត្រូវ ។ រាង្គកាយអ្នកជំងឺបដិសេធមុខងាររបស់អុិនស៊ុលិន ហើយគ្លុយកូសមិនអាចចូលទៅក្នុងកោសិកាបានល្អ ។ រោគទឹកនោផ្អែមប្រភេទ ២ នេះ ច្រើនកើតចំពោះបុគ្គលវ័យ ៤៥ឆ្នាំឡើង ប៉ុន្ដែកុមារក៏អាចកើតដែរ ។

រោគទឹកនោមផ្អែមពេលមានគភ៌
ចំពោះស្រ្ដីមួយចំនួន ការប្រែប្រួលអ័កម៉ូនក្នុងពេលមានផ្ទៃពោះ ធ្វើឲ្យតម្រូវការអុិនស៊ុលិនច្រើនលើសរាង្គកាយអាចផលិត ហើយបណ្ដាលឲ្យទៅជាកើតរោគទឹកនោមផ្អែមនេះ ។ ក្រោយសំរាលកូនរួច កំរិតជាតិស្កក្នុងឈាមត្រឡប់មកជាធម្មតាវិញ ហេីយរោគទឹកនោមផ្អែមនេះក៏បាត់ទៅវិញដែរ ។ ទោះជាយ៉ាងនេះក្ដី ចំពោះស្រ្ដីដែលកើតរោគទឹកនោមផ្អែមក្នុងពេលមានគភ៌នេះខ្លាំង ពួកគេអាចមានគ្រោះថ្នាក់កើតរោគទឹកនោមផ្អែមប្រភេទ ២ ក្នុងពេលអនាគត ។

រោគសញ្ញា
រោគទឹកនោមផ្អែមប្រភេទ ១ មានរោគសញ្ញាដូចជា ចេះតែស្រេកទឹកខ្លាំង ឃ្លានអារហារខុសប្រក្រតី បត់ជើងតូចញឹក ស្រកទំងន់ និងអស់កំលាំង ។ រោគសញ្ញាទាំងនេះអាចនាំឲ្យមានបញ្ហាធ្ងន់ធ្ងរយ៉ាងឆាប់រហ័ស ដូចជាសន្លប់ធំ និងបាត់បង់ជីវិតក៏មាន ។ បេីអ្នកសំគាល់ឃើញរោគសញ្ញាទាំងនេះ ចូរទៅពេទ្យជាបន្ទាន់ ។

ចំពោះរោគទឹកនោមផ្អែមប្រភេទ ២ វិញ រោគសញ្ញាអាចមិនច្បាស់លាស់ឡើយ ឬអាចគ្មានរោគសញ្ញាផងក៏មាន ។ រោគសញ្ញាស្រពិចស្រពិល មានដូចជា៖ ស្រវាំងភ្នែក ពេលមានរបួសមិនងាយជាសះស្បើយ ស្ពឹកឬឆៀបៗដៃជើង ងាយដំបៅ ។ ចំពោះរោគសញ្ញាទាំងនេះ ជួនកាលយើងអាចមិនចាប់អារម្មណ៍ ។ ដូច្នេះ រោគទឹកនោមផ្អែមប្រភេទ ២ នេះ អាចមានក្នុងខ្លួនយើងជាច្រើនឆ្នាំដោយយើងមិនដឹងខ្លួន ។

ចំពោះស្រ្ដីដែលកើតរោគទឹកនោមផ្អែមពេលមានគភ៌ គឺគ្មានរោគសញ្ញាឡើយ ។ គ្រប់ស្រ្ដីមានផ្ទៃពោះ ត្រូវពិនិត្យមើលរោគទឹកនោមផ្អែមក្នុងត្រីមាសទី២ ។ ការពិនិត្យនេះ គឺកាន់តែសំខាន់ចំពោះស្រ្ដីដែលមានគ្រោះថ្នាក់ខ្ពស់ ។

តើខ្ញុំមានគ្រោះថ្នាក់នឹងកើតរោគទឹកនោមផ្អែមទេ?
កំរិតគ្រោះថ្នាក់កើតរោគទឹកនោមផ្អែមប្រភេទ ១ មិនច្បាស់លាស់ឡើយ ។ ប៉ុន្ដែពូជជាកត្ដាមួយ ។ ចំណែកឯរោគទឹកនោមផ្អែមប្រភេទ ២ និងទឹកនោមផ្អែមពេលមានគភ៌ មានកត្ដាគ្រោះថ្នាក់ដូចខាងក្រោម៖

  • គ្រួសារមានប្រវត្តិមានរោគទឹកនោមផ្អែម ។
  • លើសទំងន់ ឬធាត់ ។
  • មិនធ្វើចលនាគ្រប់គ្រាន់ ឬមិនហាត់ប្រាណ ។
  • លើសឈាម ។
  • ជាតិខ្លាញ់ក្នុងឈាមមិនធម្មតា ។
  • មានជំងឺបេះដូង ឬជំងឺសរសៃឈាម ។
  • មានរោគទឹកនោមផ្អែមពេលមានគភ៌ ។
  • ពូជសាសន៍ខ្លះមានរោគទឹកនោមផ្អែមច្រើន ដូចជាជនជាតិស្បែកខ្មៅ និងអាសុី ។
  • ស្រ្ដីដែលធ្លាប់មានជំងឺស្បូន ។
  • មានស្នាមឆ្នូតខ្មៅៗលើស្បែក ។

បើអ្នកមានកត្តាគ្រោះថ្នាក់ដូចខាងលេី ចូរពិភាក្សាជាមួយគ្រូពេទ្យ ដើម្បីពិនិត្យមើលរោគទឹកនោមផ្អែម ។

តើពេទ្យពិនិត្យរករោគទឹកនោមផ្អែមដោយវីធីណា?
ការពិនិត្យរករោគទឹកនោមផ្អែម គឺធ្វើឡើងដោយវាស់កំរិតជាតិស្កក្នុងឈាម ។ គេធ្វើតេស្ដពីរដង ពីរថ្ងៃផ្សេងគ្នា ។ បេីលទ្ធផលមិនប្រក្រតី គឺជាសញ្ញាថាអាចមានរោគទឹកនោមផ្អែម ។

កំរិតជាតិស្កក្នុងឈាមដែលបង្ហាញថាមានរោគទឹកនោមផ្អែមគឺ៖

  • ១២៦ mg/dL ឬខ្ពស់ជាងនេះ (តេស្ដឈាមក្រោយតមអត់អារហាររយៈពេល ៨ ម៉ោង)
  • ២០០ mg/dL ឬខ្ពស់ជាងនេះ (តេស្ដឈាមដោយមិនតមអារហារ តែត្រូវមានរោគសញ្ញា)


ការព្យាបាល
គន្លះឹក្នុងការព្យាបាលរោគទឹកនោមផ្អែមគឺ បរិភោគអារហារត្រឹមត្រូវ និងហាត់ប្រាណទៀងទាត់ ។ ពេទ្យអាចអោយថ្នាំជាថ្នាំលេប ឬត្រូវចាក់អ័កម៉ូនអុិនស៊ុលិនជាប្រចាំ ។ គោលដៅក្នុងការព្យាបាលរោគទឹកនោមផ្អែម គឺរក្សាកំរិតជាតិស្កក្នុងឈាមឲ្យបានក្នុងកំរិតធម្មតា តាមដែលអាចធ្វើបាន ។

អ្នកមានរោគទឹកនោមផ្អែមត្រូវដឹងថា អ្នកជំងឺខ្លួនឯងត្រូវសកម្មក្នុងការអនុវត្ដន៍ការព្យាបាលជំងឺខ្លួន ឲ្យបានទៀងទាត់រាល់ថ្ងៃ ។ ទំលាប់ក្នុងការរស់នៅរបស់អ្នកជំងឺ គឺជាផ្នែកមួយដ៏សំខាន់ក្នុងផែនការព្យាបាលរោគទឹកនោមផ្អែម ។ បុគ្គលិកពេទ្យនិងវេជ្ជបណ្ឌិត នឹងផ្ដល់ព័ត៌មានចាំបាច់ក្នុងការបង្ហាត់បង្គាប់ និងគាំទ្រអ្នកជំងឺ ដើម្បីមើលថែខ្លួនឲ្យមានប្រសិទ្ធិភាព ។

ទំលាប់ក្នុងការរស់នៅសំរាប់អ្នកកើតរោគទឹកនោមផ្អែម

  • បើជក់ឬផឹក ត្រូវឈប់
  • បើលើសទំងន់ឬធាត់ ត្រូវសំរក
  • បើមិនសូវធ្វើចលនាឬហាត់ប្រាណ ត្រូវហាត់ប្រាណ៣០នាទី រាល់ថ្ងៃ ។

Wednesday, March 22, 2017

រោគរលាកយោនី



  • ស្រ្ដីមួយចំនួនគ្មានរោគសញ្ញាឡេីយ ។
  • រមាស់ ក្រហាយ ឬឈឺចាប់ក្នុងយោនី ។
  • ធ្លាក់សច្រើនលេីសធម្មតា ។
  • ធំខ្លិនខុសធម្មតា ហេីយពណ៌ខុសធម្មតាដែរ ។

--------------------------

  • ឆ្លងតាមការរួមភេទគ្រប់រូបភាពជាមួយអ្នកមានរោគនោះ ។ បុរសផ្ទុកមេរោគនេះគ្មានរោគសញ្ញាឡើយ ។
  • អាចចំឡងទៅដៃគូ ។
  • រោគសញ្ញាបន្ដរំខានដល់អ្នកមានរោគ ។
  • បុរសមានរោគនេះអាចដំបៅក្រពេញប្រ៉ូស្ដាត ឬបំពង់ទឹកនោម ។

ជំងឺអេដស៍



  • រោគសញ្ញាកេីតមានបួនប្រាំខែទៅបួនប្រាំឆ្នាំក្រោយឆ្លងមេរោគ HIV ដែលជាមេរោគបង្កឲ្យកេីតរោគអេដស៍ ។
  • រោគនេះអាចសំងំក្នុងខ្លួនជាច្រេីនឆ្នាំដោយគ្មានរោគសញ្ញា ។
  • ស្រកទំងន់ដោយគ្មានហេតុ ឬអស់កំលាំង ។
  • ចេះតែគ្រុនផ្ដាសាយធំមិនឈប់ ។
  • រាគរូស ។
  • ចេញដុំសៗក្នុងមាត់ ។
  • ចំពោះស្រ្ដី ដំបៅរលាកយោនីមិនបាត់ ។

--------------------------------

  • រោគនេះឆ្លងតាមការរួមភេទគ្រប់រូបភាពជាមួយអ្នកផ្ទុកមេរោគ HIV ។
  • ឆ្លងតាមការប្រេីម្ជុលរួមគ្នា ។
  • ឆ្លងតាមឈាម ។

--------------------------------

  • អាចឆ្លងទៅដៃគូ ឬអ្នកប្រេីម្ជុលរួមគ្នា ។
  • មិនអាចព្យាបាលជាឡេីយ ។
  • ស្រ្ដីមានរោគនេះ អាចចំលងទៅទារកក្នុងផ្ទៃ ពេលសំរាល ឬតាមការបំបៅដោះ ។

Friday, March 17, 2017

ពងបែកលេីអង្គជាតិ



  • រោគសញ្ញាកេីតមានឡេីង ១ - ៣០ថ្ងៃ ឬយូរជាងនេះ ក្រោយរួមភេទ ។
  • អ្នកខ្លះគ្មានរោសញ្ញាឡេីយ ។
  • មានអារម្មណ៍ដូចគ្រុនផ្ដាសាយធំ ។
  • ចេញពងតូចៗ ហេីយឈឺ លេីប្រដាប់ភេទឬមាត់ ។
  • រមាស់ឬក្រហាយ មុនពេលពងតូចៗនោះចេញមក ។
  • ពងតូចៗនោះបាត់ទៅវិញ តែអ្នកនៅតែមានរោគដដែល ។ ពងតូចៗនោះអាចចញមកជាថ្មីទៀត ។

--------------------------

  • រោគនេះឆ្លងតាមការរួមភេទគ្រប់រូបភាព ជាមួយអ្នកកេីតរោគ ។
  • អ្នកអាចចំឡងរោគនេះទៅដៃគូខ្លួនដោយងាយ ។
  • រោគនេះគ្មានវិធីព្យាបាលឡេីយ ។
  • ម្ដាយអាចចំឡងរោគនេះទៅទារកពេលសំរាល ។

Wednesday, March 15, 2017

រោគប្រមេះ



  • រោគសញ្ញាកេីតមានឡេីង ២ - ២១ថ្ងៃ ក្រោយរួមភេទ ។
  • ស្រ្ដីភាគច្រេីន និងបុរសមួយចំនួន គ្មានរោគសញ្ញាេឡីយ ។

ស្រ្ដី

  • ចេញទឹកខាប់ៗពណ៌លឿងឬស តាមយោនី ។
  • ក្រហាយឬឈឺចាប់ពេលបត់ជេីងតូចធំ ។
  • រដូវមកមិនទៀង ឬធ្លាក់ឈាមចន្លោះរដូវ ។
  • ចុកឬឈឺចាប់ពោះផ្នែកខាងក្រោម ។

បុរស

  • ចេញទឹកខាប់ៗពណ៌លឿងឬស តាមលិង្គ ។
  • ក្រហាយឬឈឺចាប់ពេលបត់ជេីងតូចធំ ។
  • បត់ជេីងតូចញឹកញាប់ ។

-------------------------------

  • រោគនេះឆ្លងតាមការរួមភេទជាមួយអ្នកដែលមានរោគប្រមេះនេះ ។
  • បេីអ្នកមានរោគនេះ អ្នកអាចចំឡងវាទៅដៃគូអ្នក ។
  • រោគនេះអាចបង្កឲ្យមានបញ្ហាធ្ងន់ធ្ងរ ។ ប្រដាប់បន្ដពូជអាចខូច ។
  • ទាំងបុរសនិងស្រ្ដឹអាចគ្មានកូន ។
  • ម្ដាយដែលមានរោគនេះ អាចចំឡងទៅទារកខ្លួនពេលសំរាល ។
  • រោគនេះអាចបណ្ដាលឲ្យប៉ះពាល់ដល់បេះដូង កេីតជំងឺស្បែក ឈឺសន្លាក់ និងខ្វាក់ភ្នែក ផងដែរ ។


Tuesday, March 14, 2017

ឫស្សអង្គជាតិ


  • រោគសញ្ញាកេីតមានឡេីង ១ - ៨ខែ ក្រោយពេលឆ្លងមេរោគ HPV ដែលជាមេរោគធ្វេីអោយកេីតឫស្សអង្គជាតិ ។
  • ដុះឫស្សតូចៗលេីប្រដាប់ភេទ និងគូថ ។
  • រមាស់ ឬក្រហាយ តំបន់ប្រដាប់ភេទ ។
  • បន្ទាប់ពីឫស្សបាត់អស់ទៅ មេរោគជួនកាលបន្ដស្ថិតក្នុងខ្លួន ។ ឫស្សអាចដុះឡេីងវិញ ។

--------------------------------------------------

  • រោគនេះឆ្លងតាមការរួមភេទគ្រប់បែបជាមួយអ្នកដែលមានមេរោគនេះ ។
  • បេីអ្នកកេីតរោគនេះ អ្នកអាចចំឡងវាទៅដៃគូខ្លួន ។
  • ឫស្សអង្គជាតិអាចបាត់ទៅវិញ អាចមិនបាត់ អាចដុះច្រេីនឡេីង និងរាលដាល ។
  • ម្ដាយអាចចំឡងមេរោគនេះទៅទារកពេលសំរាល ។

Friday, March 10, 2017

រោគស្វាយ

រោគស្វាយឆ្លងតាមការរួមភេទគ្រប់រូបភាព ។
តំណាក់កាលទី១

  • រោគសញ្ញាកេីតមាន ៣ - ១២ សប្ដាហ៍ក្រោយរួមភេទ
  • ពងគ្រាប់ៗពណ៌ក្រហមៗចេញនៅមាត់ ប្រដាប់ភេទ ដោះ ឬម្រាមដៃ ដែលមានរយៈពេល ១ - ៥ សប្ដាហ៍
  • ពងគ្រាប់ៗនោះបាត់ទៅវិញ តែអ្នកនៅតែមានរោគក្នុងខ្លួនដដែល

តំណាក់កាលទី២

  • រោគសញ្ញាកេីតមាន ១សប្ដាហ៍ ទៅ៦ខែ បន្ទាប់ពីពងគ្រាប់ៗក្រហមៗបាត់ទៅវិញ
  • ចេញគ្រាប់ៗលេីខ្លួន
  • មានអារម្មណ៍ដូចគ្រុនផ្ដាសាយធំ
  • រោគសញ្ញាបាត់ទៅវិញ ប៉ុនែ្ដអ្នកនៅតែមានរោគស្វាយដដែល

------------------------------------------------------------

  • អ្នកអាចចំឡងរោគស្វាយទៅដៃគូអ្នក
  • ស្រ្ដីមានរោគស្វាយអាចចំឡងរោគទៅទារកក្នុងផ្ទៃ ឬអាចរលូតកូន
  • រោគស្វាយអាចបណ្ដាលឲ្យកេីតជំងឺបេះដូង ប៉ះពាល់ខួរក្បាល ខ្វាក់ភ្នែក និងគ្រោះថ្នាក់ដល់ជីវិតក៏មាន ។

Thursday, March 9, 2017

យល់ដឹងអំពីកាមរោគ STD

១ - តេីកាមរោគ ឬ STD ជាអ្វី?
កាមរោគ (អង់គ្លេសហៅថា Sexually Transmitted Diseases ហៅកាត់ថា STD) ជាជំងឺឆ្លងតាមរយៈសកម្មភាពផ្លូវភេទ គឺអាចធ្ងន់ធ្ងរ ជួនកាលឈឺចាប់ ហេីយអាចធ្វេីឲ្យខូចខាតច្រេីន ។ កាមរោគមួយចំនួនកេីតក្នុងអវៈយវៈភេទ និងប្រដាប់បន្ដពូជ ។ ខ្លះទៀត (ដូចជាអេដស៍ រោគថ្លេីមប្រភេទB ស្វាយ) ធ្វេីទុក្ខពេញរាង្គកាយទូទៅតែម្ដង ។ ជួនកាលអ្នកមានកាមរោគមិនដឹងខ្លួនថាកេីតរោគឡេីយ ព្រោះគ្មានរោគសញ្ញាអ្វីសោះ ។ ជួនកាលមានរោគសញ្ញាមួយរយៈ រួចក៏បាត់វិញ ។ ក្នុងករណីណាក៏ដោយ បេីមិនទទួលការព្យាបាលទេ គឺកាមរោគស្ថិតក្នុងខ្លួនអ្នក មិនទៅណាឡេីយ ។ កាមរោគមួយចំនួនមិនអាចព្យាបាលជាឡេីយ ។ ប៉ុន្ដែកាមរោគភាគច្រេីនអាចព្យាបាលជាបាន ។

២ - តេីកាមរោគឆ្លងដោយវិធីណា?
កាមរោគឆ្លងពីម្នាក់ទៅម្នាក់ តាមរយៈសកម្មភាពផ្លូវភេទស្និទ្ធស្នាល តាមការរួមភេទតាមទ្វារមាស រួមភេទដោយមាត់ រួមភេទតាមគូថ ។ កាមរោគខ្លះ (អេដស៍ និងរោគថ្លេីមប្រភេទ B) ឆ្លងតាមឈាម ។ មេរោគកាមរោគភាគច្រេីន មានជីវិតរស់បានតែក្នុងទីណាដែលក្ដៅឧណ្ហ៍ៗ ហេីយសេីម ។ ដូច្នេះហេីយទេីបវាកេីតនៅមាត់ គូថ និងប្រដាប់ភេទ ។

៣ - តេីត្រូវធ្វេីដូចម្ដេច?
បេីសង្ស័យថាខ្លួនមានរោគ ចូររួសរាន់ទៅពិនិត្យ ។ កុំសង្ឃឹមថា វានឹងជាឯងឲ្យសោះ ។ វាមិនជាឯងទេ! ទោះបីខ្មាសគេប៉ុណ្ណាក៏ដោយ ក៏ត្រូវទៅពិនិត្យដែរ ។ យ៉ាងណាក៏ដោយ ដាច់ខាតត្រូវតែព្យាបាល ។ មានតែគ្រូពេទ្យប៉ុណ្ណោះ ទេីបអាចជួយឲ្យអ្នកជាសះស្បេីយឡេីងវិញបាន ។ កាមរោគភាគច្រេីន អាចព្យាបាលដោយថ្នាំផ្សះ (អង់ទីប៊ីយោទិក) ។ អ្នកត្រូវលេបថ្នាំឲ្យគ្រប់ចំនួនអស់តាមវេជ្ជបញ្ជា ។ អ្នកក៏ត្រូវតែប្រាប់ប្ដីប្រពន្ធ ឬដៃគូឲ្យដឹងថាអ្នកមានជំងឺផងដែរ ។ បេីមិនដូច្នោះទេ គេនឹងកេីតរោគនេះដែរមិនខាន ។ ហេីយគេអាចចម្លងវាទៅអ្នកដទៃទៀតផង ។ គេថែមទាំងអាចចម្លងវាមកអ្នកវិញក៏មិនដឹង ។

៤ - ត្រូវដឹង

អ្នកកេីតកាមរោគជាច្រេីនគ្មានរោគសញ្ញាឡេីយ ។ បេីមានរោគសញ្ញា អ្នកអាចសំគាស់ឃេីញដូចខាងក្រោម ៖
ស្រ្ដី

  • ធ្លាក់ស ឬមានខ្លិនមិនធម្មតានៅតំបន់ទ្វារមាស
  • ឈឺចាប់តំបន់ត្រគាក ចន្លោះពីរន្ធផ្ចិត និងប្រដាប់ភេទ
  • ឡេីងក្ដៅ ឬរមាស់តំបន់ទ្វារមាស
  • ធ្លាក់ឈាមតាមទ្វារមាស ដែលមិនមែនមករដូវធម្មតា
  • ឈឺចាប់ភាគខាងក្នុងជម្រៅទ្វារមាស ពេលរួមភេទ

បុរស

  • តំណក់ទឹកបាយ ឬសំបោរចេញតាមប្រដាប់ភេទ

បុរស និងស្រ្ដី

  • មានកន្ដួល ពងបែក គ្រាប់ៗឈឺ នៅតំបន់ប្រដាប់ភេទ មាត់ និងគូថ
  • ឈឺចាប់ឬក្ដៅពេលបត់ជេីងតូចធំ
  • បត់ជេីងតូចញឹកញាប់
  • រមាស់នៅតំបន់ប្រដាប់ភេទ
  • ហេីមឬឡេីងក្រហមក្នុងបំពង់ក
  • អារម្មណ៍ដូចគ្រុន គ្រុនក្ដៅ ញាក់ ឈឺចាប់រាង្គកាយ
  • ហេីមក្រលៀន តំបន់ជុំវិញប្រដាប់ភេទ

បេីមានរោគសញ្ញាណាមួយដូចរៀបរាប់ខាងលេី ចូរឈប់រួមភេទជាបន្ទាន់ ។ ចូរទៅពេទ្យពិនិត្យ ។ កុំពន្យាពេលឲ្យសោះ ។

៥ - អ្នកអាចការពារខ្លួនបាន

  • ចូរកុំប្រព្រឹត្ដអំពេីផ្លូវភេទ ។ នេះគឺជាវិធីដ៏ល្អបំផុត ក្នុងការការពារខ្លួន កុំឲ្យឆ្លងកាមរោគ ។
  • បេីរួមភេទ ចូរមានដៃគូតែម្នាក់ដែលគ្មានរោគ ហេីយដៃគូនោះមានតែអ្នកម្នាក់ប៉ុណ្ណោះ មិនមានអ្នកផ្សេងឡេីយ ។
  • ចូរពិភាក្សាគ្នានឹងដៃគូអ្នកអំពីប្រវត្ដិផ្លូវភេទម្នាក់ៗ ។ ចូរកុំរួមភេទជាមួយជនណាដែលអ្នកសង្ស័យថាមានកាមរោគឲ្យសោះ ។
  • មុននឹងរួមភេទ ចូរសង្កេតមេីលសញ្ញាកាមរោគនានាដែលដៃគូអ្នកអាចមាន ដូចជាពងលេីស្បែក ស្បែកឡេីងក្រហម ឬមានធ្លាក់ស ។ បេីឃេីញអ្វីដែលគួរឲ្យសង្ស័យ ឬបារម្ភ ចូរកុំរួមភេទជាមួយអ្នកនោះឲ្យសោះ ។
  • ចូរប្រេីប្រាស់ស្រោមអនាម័យពេលរួមភេទគ្រប់បែប ។ វាអាចការពារការឆ្លងរោគបានភាគច្រេីន ។
  • បេីចូលចិត្តរួមភេទ ចូរទៅពិនិត្យឲ្យបានទៀងទាត់ ។ ពិគ្រោះនឹងគ្រូពេទ្យ អំពីអ្វីដែលត្រូវពិនិត្យ ហេីយពេលណាគួរទៅពិនិត្យ ។
  • ត្រូវដឹងសញ្ញា និងរោគសញ្ញានៃកាមរោគ ។ បេីឃេីញមានសញ្ញាគួរឲ្យបារម្ភ ចូរទៅពិនិត្យភ្លាម ។
  • បេីអ្នកមានកាមរោគ ប្ដីប្រពន្ធ ឬដៃគូអ្នក ក៏ត្រូវពិនិត្យព្យាបាលដែរ ។
  • បេីអ្នកមានកាមរោគ កុំរួមភេទឲ្យសោះ ចាំពេលព្យាបាលជាសះស្បេីយមួយរយភាគរយ សឹមរួមភេទទៀត ។

Thursday, March 2, 2017

ជំងឺបេះដូង

ជំងឺបេះដូងជាបញ្ហាសុខភាពដែលកេីតមានឡេីងសឹមៗរយៈពេលយូរ ។ បេីមិនព្យាបាល អាចមានគ្រោះថ្នាក់ដល់ជីវិត ។ តាមពិតទៅ ជំងឺេបះដូងគឺជាមូលហេតុចម្បងមួយ ដែលនាំអោយមនុស្សជាច្រេីននាក់បាត់បង់ជីវិត នៅជុំវិញពិភពលោក ។ ប៉ុន្ដែ បេីព្យាបាល ជំងឺនេះអាចគ្រប់គ្រងបានដោយប្រសិទិ្ធភាព ហេីយអ្នកជំងឺអាចមានជីវិតរស់នៅពេញលេញ និងសកម្មធម្មតាបាន ។

ការស្រាវជ្រាវវិជ្ជសាស្រ្ដបានរកឃេីញកត្ដាគ្រោះថ្នាក់មួយចំនួន ដែលបង្កអោយជំងឺបេះដូងងាយនឹងកេីតឡេីង ។ បុគ្គលដែលមានកត្ដាគ្រោះថ្នាក់ទាំងនោះកាន់តែច្រេីន បុគ្គលនោះមានឱកាសកេីតជំងឺបេះដូងកាន់តែខ្ពស់ ។ កត្ដាគ្រោះថ្នាក់មួយចំនួន ដូចជាវ័យកាន់តែចាស់ ពូជសាសន៍ និងពូជ មិនអាចផ្លាស់ប្ដូរបានទេ ។ ប៉ុន្ដែកត្ដាគ្រោះថ្នាក់ផ្សេងទៀត ដូចជាសម្ពាធឈាមខ្ពស់ កំរិតខ្លាញ់ក្នុងឈាមខ្ពស់ ការជក់បារី មិនសូវធ្វេីចលនាឬហាត់ប្រាណ ធាត់ជ្រុល និងទឹកនោមផ្អែម អាចព្យាបាល និងកែប្រែបាន ។ ដោយកាត់បន្ថយកត្ដាគ្រោះថ្នាក់ទាំងនេះ អ្នកអាចបន្ថយឱកាសកេីតជំងឺបេះដូងបាន ។

ជំងឺបេះដូងមានច្រេីនប្រភេទ ។ ប្រភេទដែលកេីតមានច្រេីនជាងគេ គឺជំងឺស្ទះសរសៃបេះដូង ។

តេីប្រភេទជំងឺបេះដូងមានអ្វីខ្លះ?

ជំងឺស្ទះសរសៃបេះដូង (CHD)
ជំងឺស្ទះសរសៃបេះដូង បណ្ដាលមកពីការស្ទះបន្ដិចម្ដងៗនៃសរសៃអាកទែ ។ ការស្ទះនេះគឺបណ្ដាលមកពីកករខ្លាញ់ - ជាលិកាខ្លាញ់ដែលឡេីងក្រាស់ ពាសនៅេលីផ្ទៃខាងក្នុងនៃសរសៃអាកទែ ។ វាធ្វេីអោយឈាមមិនអាចហូរនាំយកអុកសុីសែននិងជីវជាតិទៅចញ្ចឹមសាច់ដុំបេះដូងបាន ។ ជាង ១២លាននាក់នៅអាមេរិកមានជំងឺនេះ ។ ជាអកុសល នេះជាជំងឺស្ងៀមស្ងាត់ មិនបញ្ចេញរោគសញ្ញាឡេីយ ដល់ពេលមានបញ្ហាទេីបដឹង ។ ជំងឺនេះជាហេតុឲ្យកេីតជំងឺបេះដូងផ្សេងៗទៀត ។

ជំងឺចុកទ្រូង
ការចុកចាប់ក្នុងទ្រូង គឺបណ្ដាលមកពីសាច់ដុំបេះដូងទទួលអុកសុីសែនមិនគ្រប់គ្រាន់ ។ បុរសស្រ្ដីគ្រប់វ័យអាចមានជំងឺនេះ ប៉ុន្ដែជាទូទៅ វាកេីតមានច្រេីនចំពោះអ្នកវ័យកណ្ដាល ឬចំណាស់ ។ លំហូរឈាមទៅកាន់បេះដូងត្រូវបានរិតត្បៀត ។ ជំងឺចុកទ្រូងនេះក៏អាចបណ្ដាលមកពីសរសៃបេះដូងរមួល ឬកន្រ្ដាក់ វ៉ាល់បេះដូងខុសធម្មតា ឬចង្វាក់បេះដូងមិនធម្មតា កង្វះឈាមក្រហម ឈាមខាប់ និង បញ្ហាក្រពេញមួយចំនួន ។

ខ្សោយបេះដូង (CHF)
ជំងឺខ្សោយបេះដូងកេីតមានឡេីង ពេលបេះដូងមិនអាចបាញ់បញ្ជូនឈាមឲ្យបានគ្រប់គ្រាន់តាមតម្រូវការរបស់សព៌ាង្គកាយ ។ នេះមកពីការស្ទះសួត ដែលបណ្ដាលឲ្យមានរោគសញ្ញាសំខាន់ៗនៃជំងឺនេះ ។ នៅអាមេរិក មនុស្សជិត ៥លាននាក់ មានជំងឺនេះ ។ នេះអាចជាលទ្ធផលនៃការស្ទះសរសៃអាកទែបេះដូង បញ្ហាក្រពេញមិនប្រក្រតី ផឹកគ្រឿងស្រវឹងច្រេីនពេក ឬអាចមកពីឆ្លងមេរោគក៏មាន ។ រោគសញ្ញានៃជំងឺខ្សោយបេះដូង មានដូចជា៖ អស់កំលាំង ពិបាកដកដង្ហេីម និង មិនឃ្លានអារហារ ។

គាំបេះដូង
បេះដូងគាំង នៅពេលដែលសរសៃឈាមមួយ (សរសៃអាកទែ) ស្ទះ ហេីយមិនអាចឲ្យឈាមហូរទៅកាន់សាច់ដុំបេះដូងបាន ធ្វេីឲ្យសាច់ដុំនៅតំបន់នោះងាប់ ។ កាលណាសាច់ដុំងាប់កាន់តែច្រេីន ឳកាសធ្វេីឲ្យអ្នកជំងឺពិការ ឬស្លាប់ កាន់តែខ្ពស់ ។ ពេលដែលយេីងមានអាយុកាន់តែច្រេីន ឳកាសកេីតមានការគាំងបេះដូង កាន់តែខ្ពស់ ។

នៅពេលបេះដូងគាំង អ្នកជំងឺមានអារម្មណ៍តឹង ឬចុកចាប់នៅម្ដុំកណ្ដាលទ្រូង ។ ការចុកចាប់នេះអាចរាលដាលដល់ស្មានិងដៃ ឬដល់ពោះនិងថ្គាមផង ។ ការចុកចាប់អាចខ្លាំងក្លាមែនទែន ។ សញ្ញាផ្សេងៗទៀត ដែលសំគាល់ឃេីញជារឿយៗគឺ ដង្ហេីមខ្លី បែកញេីស ចង់ក្អួតឬក្អួតចង្អោរ ខ្សោយឬវិលមុខ និងស្លេកស្លាំង ។ អ្នកជំងឺត្រូវការសង្រ្គោះបន្ទាន់ ។ 

កត្តាគ្រោះថ្នាក់ផ្សេងៗ ដែលមានឥទ្វិពលទៅលេីជំងឺបេះដូង

សម្ពាធឈាមខ្ពស់ កំរិតខ្លាញ់ក្នុងឈាមខ្ពស់ ការជក់បារី មិនធ្វេីចលនារាង្គកាយឬហាត់ប្រាណ ធាត់ (លេីសទំងន់ ២០% នៃរាង្គកាយដែលមានទំងន់សុក្រិត) និងទឹកនោមផ្អែម សុទ្ធសឹងជាកត្ដាគ្រោះថ្នាក់នាំឲ្យកេីតជំងឺបេះដូង ដែលយេីងគ្រប់គ្រង ឬកែប្រែបាន ។ បេីអ្នកមានកត្ដាណាមួយដូចរៀបរាប់មកនេះ អ្នកអាចរងគ្រោះដេាយជំងឺបេះដូង ។ បេីមានកត្តាពី ២ ឡេីង នោះអ្នកអាចរងគ្រោះពីជំងឺបេះដូងកាន់តែខ្លាំង ។


  • បេីអ្នកមានជំងឺលេីសឈាម បេះដូងអ្នកត្រូវធ្វេីការលេីសធម្មតា ក្នុងការបាញ់បញ្ជូនឈាមទៅផ្នែកផ្សេងៗនៃរាង្គកាយ ។ វាធ្វេីឲ្យបេះដូងរីក និងខ្សោយ ទៅថ្ងៃខាងមុខ ។



  • កំរិតខ្លាញ់ក្នុងឈាមខ្ពស់ ធ្វេីឲ្យជាលិកាខ្លាញ់កកលេីផ្ទៃខាងក្នុងនៃសរសៃឈាម ។ វាធ្វេីឲ្យលំហូរឈាមទៅបេះដូងថយចុះ ។



  • អ្នកជក់បារីមានឱកាសគាំងបេះដូង លេីសអ្នកមិនជក់ដល់ទៅជាងពីរដង ឯណោះ ។



  • ការធាត់លេីសទំងន់ បង្កេីនទំងន់កិច្ចការលេីបេះដូង ក៏ដូចជាបង្កេីនសម្ពាធឈាម និងកំរិតខ្លាញ់ក្នុងឈាម ។



  • ការរស់នៅដោយមិនហាត់ប្រាណ ឬធ្វេីចលនាគ្រប់គ្រាន់ អាចធ្វេីឲ្យទំងន់ឡេីង ហេីយសម្ពាធឈាមក៏ឡេីង ។



  • អ្នកមានជំងឺទឹកនោមផ្អែម ងាយរងគ្រោះពីជំងឺបេះដូងខ្លាំងណាស់ ។ ទឹកនោមផ្អែមអាចធ្វេីឲ្យឡេីងទំងន់ ឡេីងសម្ពាធឈាម និងឡេីងជាតិខ្លាញ់ក្នុងឈាម ។

Wednesday, March 1, 2017

អំពីការថែរក្សាសុខភាពបង្ការទប់ស្កាត់ជំងឺ

ការថែរក្សាសុខភាពអោយល្អ​ដោយបង្ការទប់ស្កាត់ជំងឺ​ គឺជាការពិគ្រោះសុខភាពរវាងអ្នកនិងគ្រួសារអ្នក​ ជាមួយគ្រូពេទ្យ​ ដើម្បីវាយតំលៃកំរិតគ្រោះថ្នាក់ដែលអាចកើតមានដល់សុខភាពអ្នក​ និងដើម្បីទទួលបានការពិគ្រោះអប់រំ​ ផ្នែកសុខភាព​ ធ្វើតេស្តរកជំងឺផ្សេងៗដែលអ្នកអាចនឹងមាន​ ព្រមទាំងចាក់ថ្នាំបង្ការដែលចាំបាច់​ ។  នេះគឺខុសគ្នានឹងការដែលអ្នកទៅរកគ្រូពេទ្យ​ ពេលដែលអ្នកឈឺម្ដងម្កាល​ ។ ការថែរក្សាសុខភាពបង្ការជំងឺ​ គឺដើម្បីអោយអ្នក​ និងក្រុមគ្រួសារអ្នក​ មានសុខភាពល្អ​ ព្រមទាំងពិនិត្យមើលបញ្ហាផ្សេងៗ​ មុនវាក្លាយជាបញ្ហាធំពិបាកព្យាបាល​ ។ គ្រូពេទ្យអ្នក ផ្ដល់ការថែរក្សាសុខភាពបង្ការនេះ ទៅតាមវ័យរបស់អ្នក ។ អ្នកអាចដាក់ការណាត់ជួបគ្រូពេទ្យអ្នក ដេីម្បីអោយគាត់ធ្វេីការពិនិត្យសុខភាពអ្នកទាំងស្រុងដោយហ្មត់ចត់ ។ អ្នកគួរជំរាបពេទ្យអំពីបញ្ហាសុខភាពនានាដែលអ្នកមានការបារម្ភ រួចហេីយដាក់ការណាត់ជួបបន្ដទៀតតាមការចាំបាច់ ។

១ - ទារកទេីបកេីត ដល់២៣ខែ
ត្រូវយកទារកអ្នកទៅពេទ្យពិនិត្យក្នុងពីរសប្ដាហ៍ដំបូងម្ដង ពេលវាអាយុ២ខែម្ដង អាយុ៤ខែម្ដង ៦-៩ខែម្ដង ១០ខែម្ដង និង១៥ខែម្ដង ។ គ្រូពេទ្យកុមារនឹងពិនិត្យប្រវែង ទំងន់ ពិនិត្យការលូតលាស់ខួរក្បាល វាស់ទំហំក្បាល ពិនិត្យត្រចៀកនិងភ្នែក និងពិនិត្យឈាមក្រហមម្ដងក្នុងរយៈពេលនេះ ។

វ៉ាក់សាំង/ថ្នាំបង្ការ

  • វ៉ាក់សាំងជំងឺថ្លេីមប្រភេទ B: ចាក់បីដង ចាប់ពីកេីត ដល់អាយុ២ខែ
  • វ៉ាក់សាំងបង្ការស្វិតដៃជេីងៈ អាយុ២ខែ ៤ខែ និង៦ខែ
  • ខាន់ស្លាក់ ក្អកមាន់ តេតាណូស (DTaP): អាយុ២ខែ ៤ខែ ៦ខែ និង ១២-១៥ខែ
  • កញ្រ្ជិល សាលាទែន ស្អូច (MMR): អាយុ ១២-១៥ខែ
  • អុតស្វាយៈ អាយុ ១២-១៨ខែ
  • វ៉ាក់សាំងការពារសួត (PCV7): អាយុ ២ខែ ៤ខែ ៦ខែ និង ១២-១៥ខែ


២ - កុមារអាយុ ២ឆ្នាំ ទៅ៦ឆ្នាំ
ត្រូវយកកុមារទៅពិនិត្យពេលវាអាយុ ២ឆ្នាំម្ដង ចន្លោះពី៣ទៅ៤ឆ្នាំម្ដង និងម្ដងទៀតពេលអាយុ៥ឆ្នាំ ។ គ្រូពេទ្យនឹងពិនិត្យកំពស់ ទំងន់ ការលូតលាស់ខួរក្បាល ភ្នែក ត្រចៀក និងសម្ពាធឈាម ។

វ៉ាក់សាំង/ថ្នាំបង្ការ

  • កញ្រ្ជិល សាលាទែន ស្អូច (MMR) បន្ថែម: អាយុ ៤ ទៅ៦ឆ្នាំ
  • ខាន់ស្លាក់ ក្អកមាន់ តេតាណូស (DTaP): អាយុ ៤-៦ឆ្នាំ
  • វ៉ាក់សាំងបង្ការស្វិតដៃជេីងៈ អាយុ ៤-៦ឆ្នាំ

៣ - កុមារអាយុ ៧ ទៅ ១១ឆ្នាំ 
ត្រូវយកកុមារទៅពិនិត្យម្ដង ចន្លោះអាយុ ៧ទៅ៩ឆ្នាំ ។ គ្រូពេទ្យនឹងពិនិត្យកំពស់ ទំងន់ ការលូតលាស់ខួរក្បាល និង សម្ពាធឈាម ។

៤ - កុមារអាយុ ១២ ទៅ ១៨ឆ្នាំ
យកកុមារទៅពិនិត្យពេលគេមានអាយុ ១២ឆ្នាំម្ដង រួចយកទៅពីរដងទៀតចន្លោះអយុ ១៣ ទៅ១៨ឆ្នាំ ។ គ្រូពេទ្យនឹងពិនិត្យកំពស់ ទំងន់ ការលូតលាស់ខួរក្បាល សម្ពាធឈាម អប់រំអំពីគ្រោះថ្នាក់នៃថ្នាំជក់ ភេសជ្ជៈស្រវឹង គ្រឿងញៀន ព្រមទាំងសកម្មភាពផ្លូវភេទ ។ កុមារីអាយុ ១៨ឆ្នាំ ត្រូវធ្វេីតេស្ដពិនិត្យស្បូន (ឬនៅពេលគេចាប់ផ្ដេីមរួមភេទ) ។


វ៉ាក់សាំង/ថ្នាំបង្ការ


  • តេតាណូស ខាន់ស្លាក់ (Td): អាយុ ១២ឆ្នាំ
  • វ៉ាក់សាំងជំងឺថ្លេីមប្រភេទ B (ចាក់បីដង): បេីមិនបានចាក់ពីមុន

  • អុតស្វាយ: បេីមិនបានចាក់ពីមុន
  • កញ្រ្ជិល សាលាទែន ស្អូច (MMR): បេីមិនបានចាក់ពីមុន

ទំលាប់ក្នុងការរស់នៅ (ពីកេីតដល់អាយុ ១៨ឆ្នាំ)
ត្រូវធ្វេីយ៉ាងណាអោយកូនទទួលបានការចាក់ថ្នាំបង្ការគ្រប់ប្រភេទដែលចាំបាច់ ។ បរិស្ថានក្នុងគ្រួសារគ្មានផ្សែងបារី ។ គួរអេាយកូនប្រេីមួកសុវត្ថិភាពជាប្រចាំ បេីជិះរថយន្ដ ត្រូវពាក់ក្រវ៉ាត់ ឬប្រេីកៅអីសុវត្ថិភាពសំរាប់ទារក អេាយកូនញាំអារហារដែលមានជីវជាតិគ្រប់មុខ និងអោយវាសកម្ម (ដូចជា រត់លេង លេងកីឡា ជួយកិច្ចការផ្ទះ) ។

៥ - អាយុ ១៩ ទៅ ៣៩ឆ្នាំ

ចំពោះបុរស គួរជួបពិគ្រោះសុខភាពទូទៅជាមួយគ្រូពេទ្យអោយបានយ៉ាងតិចប្រាំឆ្នាំម្ដង ។ ចំពោះស្រ្ដី គួរជួបពិគ្រោះអោយបានយ៉ាងតិចបីឆ្នាំម្ដង ។ គ្រូពេទ្យនឹងពិនិត្យកំពស់ ទំងន់ សម្ពាធឈាម អប់រំសុខភាពបង្ការជំងឺ វាយតំលៃគ្រោះថា្នក់ផ្សេងៗ ដែលអាចកេីតមានដល់សុខភាពអ្នក រួមទាំងធ្វេីតេស្ដរកជំងឺ ឬចាក់ថ្នាំបង្ការនានាដែលចាំបាច់ ។ ការពិនិត្យសម្ពាធឈាមគួរធ្វេីអោយបានញឹកញាប់ជាងនេះ ។

តេស្ដរកជំងឺ និងថ្នាំបង្ការ
បុរស និង ស្រ្ដី
  • ពិនិត្យសម្ពាធឈាម : ២ឆ្នាំម្ដង
  • វ៉ាក់សាំងបង្ការជំងឺថ្លេីមប្រភេទ B (បីដង) : បេីមិនបានចាក់ពីមុន
  • វ៉ាក់សាំងតេតាណូស-ខាន់ស្លាក់ បន្ថែម : ១០ឆ្នាំម្ដង

បុរស

  • ពិនិត្យកូលេស្ដេរ៉ូល ជាតិខ្លាញ់ក្នុងឈាម ៥ឆ្នាំម្ដង ចាប់ពីអាយុ ៣៥ឆ្នាំទៅ

ស្រ្ដី

  • ពិនិត្យសុដន់ : ៣ឆ្នាំម្ដង
  • ពិនិត្យស្បូននិងត្រគាក : ៣ឆ្នាំម្ដង (បន្ទាប់ពីពិនិត្យមួយឆ្នាំម្ដង បីឆ្នាំជាប់ ហេីយឃេីញថា អ្វីៗធម្មតា)

ទំលាប់ក្នុងការរស់នៅ 
ក្នុងកំឡុងពេលនេះ ទំលាប់ក្នុងការរស់នៅរបស់បុគ្គលម្នាក់ៗ អាចប៉ះពាល់ដល់សុខភាព និងបង្ករអោយមានបញ្ហាសុខភាពរៀងៗខ្លួននាពេលខាងមុខ ។ ជាការសំខាន់ ត្រូវបង្កេីតទំលាប់វិជ្ជមានដេីម្បីសុខភាព ដូចជាធ្វេីចលនាឬហាត់ប្រាណអោយទៀងទាត់ ញាំអារហារអោយមានតុល្យភាព ជៀសវាងបារី ហេីយមិនគួរហូបសុរាច្រេីនឡេីយ ។ ទំលាប់ពាក់ក្រវ៉ាត់ពេលបេីកបរ ពាក់មួកសុវត្ថិភាព និងគោរពច្បាប់ចរាចរណ៍ ដេីម្បីជៀសវាងការរងរបួសដោយគ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍ ។


៦ - អាយុ ៤០ ទៅ ៦៤ឆ្នាំ

បុរសគួរជួបពិគ្រោះពិនិត្យសុខភាពទាំងមូល និងយ៉ាងហ្មត់ចត់ ជាមួយគ្រូពេទ្យ អោយបានយ៉ាងតិចប្រាំឆ្នាំម្ដង ។ ស្រ្ដីគួរធ្វេីអោយបានរៀងរាល់បីឆ្នាំ ។ គ្រូពេទ្យនឹងពិនិត្យកំពស់ ទំងន់ សម្ពាធឈាម អប់រំសុខភាពបង្ការ វាយតំលៃគ្រោះថ្នាក់ដែលអាចកេីតមានដល់សុខភាពអ្នក ព្រមទាំងធ្វេីតេស្ដរកជំងឺផ្សេងៗ និងចាក់ថ្នាំបង្ការផង ។ ការពិនិត្យសម្ពាធឈាម ចាក់ថ្នាំបង្ការគ្រុនផ្ដាសាយធំ ការពិនិត្យនិងថតសុដន់ ត្រូវធ្វេីអោយបានញឹកញាប់ជាងនេះ ។


តេស្ដរកជំងឺ និងថ្នាំបង្ការ
បុរស និង ស្រ្ដី
  • ពិនិត្យសម្ពាធឈាមៈ ២ឆ្នាំម្ដង
  • ពិនិត្យកូលេស្ដេរ៉ូល (ជាតិខ្លាញ់ក្នុងឈាម): បុរស - ប្រាំឆ្នាំម្ដង; ស្រ្ដី - ប្រាំឆ្នាំម្ដងចាប់ពីអាយុ ៤៥ ទៅ
  • ឆ្លុះពិនិត្យពោះវៀនធំ : ប្រាំឆ្នាំម្ដង ចាប់ពីអាយុ ៥០ ទៅ
  • វ៉ាក់សាំងបង្ការគ្រុនផ្ដាសាយធំ : រៀងរាល់ឆ្នាំ ចាប់ពីអាយុ ៥០ ទៅ
  • វ៉ាក់សាំងតេតាណូស-ខាន់ស្លាក់ បន្ថែមៈ ១០ឆ្នាំម្ដង
ស្រ្ដី

  • ពិនិត្យសុដន់: រាល់ឆ្នាំ
  • ថតសុដន់ : រាល់ឆ្នាំ ចាប់ពីអាយុ ៥០ ទៅ (ផ្អែកលេីប្រវត្ដិសុខភាព ឬ តាមចិត្ដអ្នក អាចថតរាល់ឆ្នាំ ពីអាយុ ៤០ ដល់ ៤៩ ។ ចូរពិគ្រោះជាមួយគ្រូពេទ្យអ្នក ។)
  • តេស្ដស្បូននិងត្រគាកៈ ៣ឆ្នាំម្ដង (បន្ទាប់ពីពិនិត្យមួយឆ្នាំម្ដង បីឆ្នាំជាប់ ហេីយឃេីញថា អ្វីៗធម្មតា)
ទំលាប់ក្នុងការរស់នៅ 
មិនដែលយឺតពេលទេក្នុងការចាប់ផ្ដេីមបរិភោអារហារអោយមានតុល្យភាព ធ្វេីលំហាត់ប្រាណអោយទៀងទាត់ ឬឈប់ជក់បារីនោះ ។ ប្រសិនបេីអ្នកមានទំលាប់មិនល្អដែលធ្វេីអោយខូចសុខភាពពីមុនមក សូមកុំអស់សង្ឃឹមអោយសោះ ។ ចូរចាប់ផ្ដេីមកែទំលាប់មិនល្អទាំងនោះបន្ដិចម្ដងៗ ដោយធ្វេីគំរោង ដាក់ផែនការ កែលំអរអាកប្បកិរិយា ដេីម្បីនាំខ្លួនទៅកាន់ការរស់នៅប្រកបដោយសុខភាពល្អ ។


៦ - អាយុ ៦៥ឆ្នាំ ឡេីង

ទាំងបុរស ទាំងស្រ្ដី គួរជួបពិគ្រោះនិងពិនិត្យសុខភាព អោយបានហ្មត់ចត់ទាំងស្រុង ជាមួយគ្រូពេទ្យ អោយបានរៀងរាល់ឆ្នាំ ឬពីរឆ្នាំម្ដង ។ គ្រូពេទ្យនឹងពិនិត្យកំពស់ ទំងន់ សម្ពាធឈាម អប់រំសុខភាពបង្ការជំងឺ វាយតំលៃគ្រោះថ្នាក់ដែលអាចកេីតមានដល់សុខភាពអ្នក ធ្វេីតេស្ដរកជំងឺផ្សេងៗ និង ចាក់ថ្នាំបង្ការដែលចាំបាច់ ។

ការធ្វេីតេស្ដរកជំងឺ និង ចាក់ថ្នាំបង្ការ
បុរសនិងស្រ្ដី

  • ពិនិត្យសម្ពាធឈាម : ពីរឆ្នាំម្ដង
  • ពិនិត្យកូលេស្ដរ៉ូល (ជាតិខ្លាញ់ក្នុងឈាម)
  • ថតពោះវៀនធំ : ប្រាំឆ្នាំម្ដងដល់អាយុ ៨០
  • ពិនិត្យភែ្នកនិងត្រចៀក : ចាប់ពីអាយុ ៧៥ទៅ
  • ថ្នាំបង្ការគ្រុនផ្ដាសាយធំ : រៀងរាល់ឆ្នាំ
  • តេតាណូស ខាន់ស្លាក់ បន្ថែម : ១០ឆ្នាំម្ដង

ស្រ្ដី

  • ពិនិត្យសុដន់ : រាល់ឆ្នាំ
  • ថតសុដន់ : រាល់ឆ្នាំដល់អាយុ ៧៥
  • ពិនិត្យស្បូន និងត្រគាក : បីឆ្នាំម្ដង (ប្រសិនបេីបានពិនិត្យទៀតទាត់ ហេីយស្បូនមានសភាពល្អធម្មតា ការពិនិត្យអាចពន្យាដល់អយុ ៦៥)
ទំលាប់ក្នុងការរស់នៅ 

ការបរិភោអារហារអោយមានតុល្យភាព និងធ្វេីលំហាត់ប្រាណអោយទៀងទាត់ គឺជាការសំខាន់ចាំបាច់ដូចពីមុនដែរ ។ ចៀសវាងថ្នាំជក់ ក៏ជាការសំខាន់ដូចមុនដែរ ។ ឧទាហរណ៍ ការធ្វេីចលនា ឬហាត់ប្រាណ ទោះបីសំរាប់មនុស្សចាស់ជរា នៅតែជាកត្តាដ៏មានប្រសិទ្ធិភាពបំផុតមួយក្នុងការរក្សាសុខភាពអោយរស់រវេីក ។ ពេលដែលខ្លួនយេីងកាន់តែចាស់ យេីងគួរផ្ដោតការយកចិត្ដទុកដាក់របស់យេីងទៅលេីការបង្ការ ទប់ស្កាត់ កុំអោយបញ្ហាសុខភាពដែលយេីងមាន កាន់តែដុនដាបឡេីង ។ យេីងគួររក្សាទំលាប់ល្អៗដែលជួយដល់សុខភាព ដែលយេីងបានអនុវត្តជារៀងរហូតមកនោះ ។