ជំងឺបេះដូង

ជំងឺបេះដូងជាបញ្ហាសុខភាពដែលកេីតមានឡេីងសឹមៗរយៈពេលយូរ ។ បេីមិនព្យាបាល អាចមានគ្រោះថ្នាក់ដល់ជីវិត ។ តាមពិតទៅ ជំងឺេបះដូងគឺជាមូលហេតុចម្បងមួយ ដែលនាំអោយមនុស្សជាច្រេីននាក់បាត់បង់ជីវិត នៅជុំវិញពិភពលោក ។ ប៉ុន្ដែ បេីព្យាបាល ជំងឺនេះអាចគ្រប់គ្រងបានដោយប្រសិទិ្ធភាព ហេីយអ្នកជំងឺអាចមានជីវិតរស់នៅពេញលេញ និងសកម្មធម្មតាបាន ។

ការស្រាវជ្រាវវិជ្ជសាស្រ្ដបានរកឃេីញកត្ដាគ្រោះថ្នាក់មួយចំនួន ដែលបង្កអោយជំងឺបេះដូងងាយនឹងកេីតឡេីង ។ បុគ្គលដែលមានកត្ដាគ្រោះថ្នាក់ទាំងនោះកាន់តែច្រេីន បុគ្គលនោះមានឱកាសកេីតជំងឺបេះដូងកាន់តែខ្ពស់ ។ កត្ដាគ្រោះថ្នាក់មួយចំនួន ដូចជាវ័យកាន់តែចាស់ ពូជសាសន៍ និងពូជ មិនអាចផ្លាស់ប្ដូរបានទេ ។ ប៉ុន្ដែកត្ដាគ្រោះថ្នាក់ផ្សេងទៀត ដូចជាសម្ពាធឈាមខ្ពស់ កំរិតខ្លាញ់ក្នុងឈាមខ្ពស់ ការជក់បារី មិនសូវធ្វេីចលនាឬហាត់ប្រាណ ធាត់ជ្រុល និងទឹកនោមផ្អែម អាចព្យាបាល និងកែប្រែបាន ។ ដោយកាត់បន្ថយកត្ដាគ្រោះថ្នាក់ទាំងនេះ អ្នកអាចបន្ថយឱកាសកេីតជំងឺបេះដូងបាន ។

ជំងឺបេះដូងមានច្រេីនប្រភេទ ។ ប្រភេទដែលកេីតមានច្រេីនជាងគេ គឺជំងឺស្ទះសរសៃបេះដូង ។

តេីប្រភេទជំងឺបេះដូងមានអ្វីខ្លះ?

ជំងឺស្ទះសរសៃបេះដូង (CHD)
ជំងឺស្ទះសរសៃបេះដូង បណ្ដាលមកពីការស្ទះបន្ដិចម្ដងៗនៃសរសៃអាកទែ ។ ការស្ទះនេះគឺបណ្ដាលមកពីកករខ្លាញ់ - ជាលិកាខ្លាញ់ដែលឡេីងក្រាស់ ពាសនៅេលីផ្ទៃខាងក្នុងនៃសរសៃអាកទែ ។ វាធ្វេីអោយឈាមមិនអាចហូរនាំយកអុកសុីសែននិងជីវជាតិទៅចញ្ចឹមសាច់ដុំបេះដូងបាន ។ ជាង ១២លាននាក់នៅអាមេរិកមានជំងឺនេះ ។ ជាអកុសល នេះជាជំងឺស្ងៀមស្ងាត់ មិនបញ្ចេញរោគសញ្ញាឡេីយ ដល់ពេលមានបញ្ហាទេីបដឹង ។ ជំងឺនេះជាហេតុឲ្យកេីតជំងឺបេះដូងផ្សេងៗទៀត ។

ជំងឺចុកទ្រូង
ការចុកចាប់ក្នុងទ្រូង គឺបណ្ដាលមកពីសាច់ដុំបេះដូងទទួលអុកសុីសែនមិនគ្រប់គ្រាន់ ។ បុរសស្រ្ដីគ្រប់វ័យអាចមានជំងឺនេះ ប៉ុន្ដែជាទូទៅ វាកេីតមានច្រេីនចំពោះអ្នកវ័យកណ្ដាល ឬចំណាស់ ។ លំហូរឈាមទៅកាន់បេះដូងត្រូវបានរិតត្បៀត ។ ជំងឺចុកទ្រូងនេះក៏អាចបណ្ដាលមកពីសរសៃបេះដូងរមួល ឬកន្រ្ដាក់ វ៉ាល់បេះដូងខុសធម្មតា ឬចង្វាក់បេះដូងមិនធម្មតា កង្វះឈាមក្រហម ឈាមខាប់ និង បញ្ហាក្រពេញមួយចំនួន ។

ខ្សោយបេះដូង (CHF)
ជំងឺខ្សោយបេះដូងកេីតមានឡេីង ពេលបេះដូងមិនអាចបាញ់បញ្ជូនឈាមឲ្យបានគ្រប់គ្រាន់តាមតម្រូវការរបស់សព៌ាង្គកាយ ។ នេះមកពីការស្ទះសួត ដែលបណ្ដាលឲ្យមានរោគសញ្ញាសំខាន់ៗនៃជំងឺនេះ ។ នៅអាមេរិក មនុស្សជិត ៥លាននាក់ មានជំងឺនេះ ។ នេះអាចជាលទ្ធផលនៃការស្ទះសរសៃអាកទែបេះដូង បញ្ហាក្រពេញមិនប្រក្រតី ផឹកគ្រឿងស្រវឹងច្រេីនពេក ឬអាចមកពីឆ្លងមេរោគក៏មាន ។ រោគសញ្ញានៃជំងឺខ្សោយបេះដូង មានដូចជា៖ អស់កំលាំង ពិបាកដកដង្ហេីម និង មិនឃ្លានអារហារ ។

គាំបេះដូង
បេះដូងគាំង នៅពេលដែលសរសៃឈាមមួយ (សរសៃអាកទែ) ស្ទះ ហេីយមិនអាចឲ្យឈាមហូរទៅកាន់សាច់ដុំបេះដូងបាន ធ្វេីឲ្យសាច់ដុំនៅតំបន់នោះងាប់ ។ កាលណាសាច់ដុំងាប់កាន់តែច្រេីន ឳកាសធ្វេីឲ្យអ្នកជំងឺពិការ ឬស្លាប់ កាន់តែខ្ពស់ ។ ពេលដែលយេីងមានអាយុកាន់តែច្រេីន ឳកាសកេីតមានការគាំងបេះដូង កាន់តែខ្ពស់ ។

នៅពេលបេះដូងគាំង អ្នកជំងឺមានអារម្មណ៍តឹង ឬចុកចាប់នៅម្ដុំកណ្ដាលទ្រូង ។ ការចុកចាប់នេះអាចរាលដាលដល់ស្មានិងដៃ ឬដល់ពោះនិងថ្គាមផង ។ ការចុកចាប់អាចខ្លាំងក្លាមែនទែន ។ សញ្ញាផ្សេងៗទៀត ដែលសំគាល់ឃេីញជារឿយៗគឺ ដង្ហេីមខ្លី បែកញេីស ចង់ក្អួតឬក្អួតចង្អោរ ខ្សោយឬវិលមុខ និងស្លេកស្លាំង ។ អ្នកជំងឺត្រូវការសង្រ្គោះបន្ទាន់ ។ 

កត្តាគ្រោះថ្នាក់ផ្សេងៗ ដែលមានឥទ្វិពលទៅលេីជំងឺបេះដូង

សម្ពាធឈាមខ្ពស់ កំរិតខ្លាញ់ក្នុងឈាមខ្ពស់ ការជក់បារី មិនធ្វេីចលនារាង្គកាយឬហាត់ប្រាណ ធាត់ (លេីសទំងន់ ២០% នៃរាង្គកាយដែលមានទំងន់សុក្រិត) និងទឹកនោមផ្អែម សុទ្ធសឹងជាកត្ដាគ្រោះថ្នាក់នាំឲ្យកេីតជំងឺបេះដូង ដែលយេីងគ្រប់គ្រង ឬកែប្រែបាន ។ បេីអ្នកមានកត្ដាណាមួយដូចរៀបរាប់មកនេះ អ្នកអាចរងគ្រោះដេាយជំងឺបេះដូង ។ បេីមានកត្តាពី ២ ឡេីង នោះអ្នកអាចរងគ្រោះពីជំងឺបេះដូងកាន់តែខ្លាំង ។

• បេីអ្នកមានជំងឺលេីសឈាម បេះដូងអ្នកត្រូវធ្វេីការលេីសធម្មតា ក្នុងការបាញ់បញ្ជូនឈាមទៅផ្នែកផ្សេងៗនៃរាង្គកាយ ។ វាធ្វេីឲ្យបេះដូងរីក និងខ្សោយ ទៅថ្ងៃខាងមុខ ។

• កំរិតខ្លាញ់ក្នុងឈាមខ្ពស់ ធ្វេីឲ្យជាលិកាខ្លាញ់កកលេីផ្ទៃខាងក្នុងនៃសរសៃឈាម ។ វាធ្វេីឲ្យលំហូរឈាមទៅបេះដូងថយចុះ ។

• អ្នកជក់បារីមានឱកាសគាំងបេះដូង លេីសអ្នកមិនជក់ដល់ទៅជាងពីរដង ឯណោះ ។

• ការធាត់លេីសទំងន់ បង្កេីនទំងន់កិច្ចការលេីបេះដូង ក៏ដូចជាបង្កេីនសម្ពាធឈាម និងកំរិតខ្លាញ់ក្នុងឈាម ។

• ការរស់នៅដោយមិនហាត់ប្រាណ ឬធ្វេីចលនាគ្រប់គ្រាន់ អាចធ្វេីឲ្យទំងន់ឡេីង ហេីយសម្ពាធឈាមក៏ឡេីង ។

• អ្នកមានជំងឺទឹកនោមផ្អែម ងាយរងគ្រោះពីជំងឺបេះដូងខ្លាំងណាស់ ។ ទឹកនោមផ្អែមអាចធ្វេីឲ្យឡេីងទំងន់ ឡេីងសម្ពាធឈាម និងឡេីងជាតិខ្លាញ់ក្នុងឈាម ។